Miráre utrúmlibet, et élige quod ámplius miréris, sive Fílii benigníssimam dignatiónem, sive Matris excellentíssimam dignitátem...

Orígo dissímilis, sed natúra consímilis; humáno usu et consuetúdine, quod crédimus, caret: sed divína potestáte subníxum est, quod Virgo concéperit, Virgo pepérerit, Virgo permánserit.    

Sancti Leonis Magni sermo in Nativitate Domini

Today is the feast of the Motherhood of the Blessed Virgin Mary, which is a fairly late addition to the Kalendarium (if I'm remembering aright) and which was moved to the Kalends of January, the Octave of Our Lord's Nativity, in the Pauline Rite. The Mass in the Missale Romanum is Ecce Virgo concipiet et pariet filium; at Barroux, we shall see.

At Barroux, it is the Mass Ecce Virgo concipiet that was sung.

The feast under this title was first granted in 1751-- I've looked about-- although the divine Maternity of Our Lady has been solemnly confessed, however, since the Ecumenical Council of Ephesus in 431. When it was included in the Missale Romanum it was appointed to the second Sunday of October; Pius XI in 1931 extended the feast to the entire Church and fixed it to October 11 "which was then the first free day of the month". My 1920 Missal is already showing the feast on today's date so it been updated through 1931-- hadn't been aware of that, except perhaps quite vaguely.

Back from the (rainy) morning walk, the second laptop (the one I use for music and video-watching) is still updating. It has now been 'Cleaning up 100% complete' for six or seven minutes. Pft. In any event, I am listening to Monday's Mass of Saint Denis from Notre-Dame de Fidelité at Jouques on Neumz and was surprised that there was no Gloria sung-- is that the standard practice in the Pauline Rite? I suppose I ought to write, 'there is no Gloria recorded'. Am not surprised by Pauline Rite clerics omitting what ought to be done and doing what shouldn't but I don't doubt that Jouques represents that regrettable amalgam of innovations at its best so perhaps it is some Benedictine rubric that is controlling here; who knows. I do love that one can hear the birds calling in the silence between the chants in the Neumz recordings. 

There goes the laptop on again, finally. Now it's this laptop's turn; it has been upgraded with a solid-state drive so even Windows cannot turn its updating process, here, into an hour long nonsense.

Have discovered a new recording of the Tenebrae lessons by an unknown (to me) composer, Charles-Joseph van Helmont (1715-1790), of Bruxelles. The parishioners here would have fits of the vapors. The Van Helmonts were an important musical dynasty in Bruxelles, evidently. This is the only recording of Charles-Joseph's music at Spotify; there are three others at Presto that feature his harpsichord works. 

Lectio 1
De libro Ecclesiástici
Sir 24:5-11.
5 Ego ex ore Altíssimi prodívi, primogénita ante omnem creatúram:
6 Ego feci in cælis ut orirétur lumen indefíciens, et sicut nébula texi omnem terram:
7 Ego in altíssimis habitávi et thronus meus in colúmna nubis.
8 Gyrum cæli circuívi sola, et profúndum abýssi penetrávi, in flúctibus maris ambulávi,
9 Et in omni terra steti: et in omni pópulo,
10 Et in omni gente primátum hábui:
11 Et ómnium excelléntium et humílium corda virtúte calcávi: et in his ómnibus réquiem quæsívi, et in hereditáte Dómini morábor.

R. Felix es, sacra Virgo María et omni laude digníssima;
* Ex qua ortus est sol justítiæ, Christus Deus noster, per quem salváti et redémpti sumus.
V. Maternitátem beátæ Maríæ Vírginis cum gáudio celebrémus.
R. Ex qua ortus est sol justítiæ, Christus Deus noster, per quem salváti et redémpti sumus.

Lectio 2
Sir 24:12-16.
12 Tunc præcépit, et dixit mihi Creátor ómnium, et qui creávit me, requiévit in tabernáculo meo,
13 Et dixit mihi: in Jacob inhábita, et in Israël hereditáre, et in eléctis meis mitte radíces.
14 Ab inítio, et ante sǽcula creáta sum, et usque ad futúrum sǽculum non désinam, et in habitatióne sancta coram ipso ministrávi.
15 Et sic in Sion firmáta sum, et in civitáte sanctificáta simíliter requiévi, et in Jerúsalem potéstas mea.
16 Et radicávi in pópulo honorificáto, et in parte Dei mei heréditas illíus, et in plenitúdine sanctórum deténtio mea.

R. Sine tactu pudóris invénta es Mater Salvatóris:
* Qui cælum terrámque regit, in tua se clausit víscera factus homo.
V. Benedícta tu in muliéribus, et benedíctus fructus ventris tui.
R. Qui cælum terrámque regit, in tua se clausit víscera factus homo.

Lectio 3
Sir 24:17-23.
17 Quasi cedrus exaltáta sum in Líbano, et quasi cypréssus in monte Sion:
18 Quasi palma exaltáta sum in Cades, et quasi plantátio rosæ in Jéricho:
19 Quasi olíva speciósa in campis, et quasi plátanus exaltáta sum juxta aquam in platéis.
20 Sicut cinnamómum et bálsamum aromatízans odórem dedi; quasi myrrha elécta dedi suavitátem odóris,
21 Et quasi storax, et gálbanus, et úngula, et gutta, et quasi Líbanus non incísus vaporávi habitatiónem meam, et quasi bálsamum non mixtum odor meus.
22 Ego quasi terebínthus exténdi ramos meos, et rami mei honóris et grátiæ.
23 Ego quasi vitis fructificávi suavitátem odóris.

R. Multæ fíliæ congregavérunt divítias, tu supergréssa es univérsas:
* Speciósa facta es et suávis in delíciis tuis, sancta Dei Génitrix.
V. Séntiant omnes tuum juvámen, quicúmque célebrant tuam sanctam Maternitátem.
R. Speciósa facta es et suávis in delíciis tuis, sancta Dei Génitrix.
V. Glória Patri, et Fílio, * et Spirítui Sancto.
R. Speciósa facta es et suávis in delíciis tuis, sancta Dei Génitrix.

Lectio 4

Sermo sancti Leónis Papæ

Sermo 1 de Nativitate Domini.

Virgo régia Davídicæ stirpis elígitur, quæ sacro gravidánda fetu, divínam humanámque prolem prius concíperet mente quam córpore: et ne supérni ignára consílii ad inusitátos pavéret affátus, quod in ea operándum erat a Spíritu Sancto, collóquio dídicit angélico, nec damnum crédidit pudóris Dei Génitrix mox futúra. Cur enim de conceptiónis novitáte despéret, cui efficiéntia de Altíssimi virtúte promíttitur? Confirmátur credéntis fides étiam præeúntis attestatióne miráculi. Donátur Elísabeth inopináta fecúnditas, ut qui concéptum déderat stérili, datúrus non dubitarétur et Vírgini. Verbum ígitur Dei Fílius, qui in princípio erat apud Deum, per quem facta sunt ómnia, et sine quo factum est nihil, propter liberándum hóminem ab ætérna morte, factus est homo.

R. Gloriósæ Vírginis Maríæ Maternitátem digníssimam recolámus:
* Cujus Dóminus humilitátem respéxit, quæ Angelo nuntiánte concépit Salvatórem mundi.
V. Christo canámus glóriam in hac sacra solemnitáte mirábilis Genetrícis Dei.
R. Cujus Dóminus humilitátem respéxit, quæ Angelo nuntiánte concépit Salvatórem mundi.

Lectio 5

Sermo 2 de Nativitate Domini.

Ingréditur hæc ínfima Jesus Christus Dóminus noster de cæli sede descéndens, et a patérna glória non recédens, novo órdine, nova nativitáte generátus. Novo órdine, quia invisíbilis in suis, visíbilis factus est in nostris: incomprehensíbilis vóluit comprehéndi: ante témpora manens, esse cœpit in témpore. Nova autem nativitáte génitus est: concéptus a Vírgine, natus ex Vírgine, sine patérnæ carnis concupiscéntia, sine matérnæ integritátis injúria: quia futúrum hóminum Salvatórem talis ortus decébat, qui et in se habéret humánæ substántiæ natúram, et humánæ carnis inquinaménta nescíret. Orígo dissímilis, sed natúra consímilis; humáno usu et consuetúdine, quod crédimus, caret: sed divína potestáte subníxum est, quod Virgo concéperit, Virgo pepérerit, Virgo permánserit.

R. Benedícta fília tu a Dómino, quia per te fructum vitæ communicávimus:
* Sola sine exémplo placuísti Dómino nostro Jesu Christo.
V. Nostras deprecatiónes ne despícias in necessitátibus nostris, sed a perículis cunctis líbera nos, sancta Dei Génitrix.
R. Sola sine exémplo placuísti Dómino nostro Jesu Christo.

Lectio 6

Ex Actis Pii Papæ undécimi.

Cum anno millésimo nongentésimo trigésimo primo, univérso orbe cathólico plaudénte, solémnia celebraréntur expléti sǽculi décimi quinti, postquam in Ephesína sýnodo beáta María Virgo, de qua natus est Jesus, contra Nestórii hǽresim Mater Dei a Pátribus, Cælestíno Papa præeúnte, conclamáta est, Summus Póntifex Pius undécimus faustíssimi evéntus memóriam, perénni suæ pietátis testimónio perpetuándam vóluit. Itaque quod jam in Urbe exstábat nóbile Ephesínæ proclamatiónis monuméntum, triumphálem arcum in Basílica sanctæ Maríæ Majóris in Exquíliis, a decessóre suo Xysto tértio mirábili ópere musívo ornátum, témporis injúria fatiscéntem felíciter restituéndum una cum ala transvérsa Basílicæ munificéntia sua curávit. Lítteris vero encýclicis, Œcuménici Concílii Ephesíni genuínis lineaméntis descríptis, ineffábile divínæ Maternitátis beátæ Maríæ Vírginis privilégium, pie copioséque illustrávit, ut tam excélsi mystérii doctrína áltius fidélium ánimis insidéret. Insímul autem benedíctam inter omnes mulíeres, Maríam Matrem Dei Nazarenámque Famíliam nobilíssimum præ ómnibus exémplum propósuit imitándum tum dignitátis ac sanctitúdinis casti connúbii tum educatiónis juventúti sancte tradéndæ. Demum, ut neque litúrgicum deésset monuméntum jussit ut festum divínæ Maternitátis beátæ Maríæ Vírginis cum Missa et Offício própriis die undécima octóbris sub ritu dúplici secúndæ classis quotánnis ab univérsa Ecclésia celebrarétur.

R. Benedícta tu inter mulíeres, et benedíctus fructus ventris tui:
* Unde hoc mihi, ut véniat Mater Dómini mei ad me?
V. Respéxit humilitátem ancíllæ suæ, et fecit mihi magna, qui potens est.
R. Unde hoc mihi, ut véniat Mater Dómini mei ad me?
V. Glória Patri, et Fílio, * et Spirítui Sancto.
R. Unde hoc mihi, ut véniat Mater Dómini mei ad me?

Lectio 7

Léctio sancti Evangélii secúndum Lucam

Luc 2:43-51.

In illo témpore: Cum redírent, remánsit puer Jesus in Jerúsalem, et non cognovérunt paréntes ejus. Et réliqua.

Homilía sancti Bernárdi Abbátis

Hom. 1 de Laud. Virg. Matris.

Deum et Dóminum Angelórum María suum fílium appéllat, dicens: Fili, quid fecísti nobis sic? Quis hoc áudeat Angelórum? Súfficit eis, et pro magno habent, quod cum sint spíritus ex conditióne, ex grátia facti sint et vocáti Angeli, testánte David: Qui facit Angelos suos spíritus. María vero matrem se agnóscens, majestátem illam, cui illi cum reveréntia sérviunt, cum fidúcia suum núncupat Fílium: nec dedignátur nuncupári Deus, quod esse dignátus est. Nam paulo post subdit Evangelísta: Et erat súbditus illis. Quis? Quibus? Deus homínibus? Deus, inquam, cui Angeli súbditi sunt, cui Principátus et Potestátes obédiunt, súbditus erat Maríæ.

R. Beáta es Virgo María, Dei Génitrix, quæ credidísti Dómino: perfécta sunt in te, quæ dicta sunt tibi:

* Proptérea benedíxit te Deus in ætérnum.

V. Diffúsa est grátia in lábiis tuis: intercéde pro nobis ad Dóminum Deum nostrum.

R. Proptérea benedíxit te Deus in ætérnum.

Lectio 8

Miráre utrúmlibet, et élige quod ámplius miréris, sive Fílii benigníssimam dignatiónem, sive Matris excellentíssimam dignitátem. Utrímque stupor, utrímque miráculum. Et quod Deus féminæ obtémperet, humílitas absque exémplo: et quod Deo fémina principétur, sublímitas sine sócio. In láudibus Vírginum singuláriter cánitur quod sequúntur Agnum quocúmque íerit. Quibus ergo láudibus júdicas dignam, quæ étiam præit? Disce, homo, obedíre: disce, terra, subdi; disce, pulvis, obtemperáre. De Auctóre tuo loquens Evangelísta: Et erat, inquit, súbditus illis. Erubésce, supérbe cinis! Deus se humíliat, et tu te exáltas? Deus se homínibus subdit, et tu, dominári géstiens homínibus, tuo te præpónis Auctóri?

R. Congratulámini mihi, omnes qui dilígitis Dóminum: quia cum essem párvula, plácui Altíssimo:

* Et de meis viscéribus génui Deum et hóminem.

V. Beátam me dicent omnes generatiónes, quia ancíllam húmilem respéxit Deus.

R. Et de meis viscéribus génui Deum et hóminem.

V. Glória Patri, et Fílio, * et Spirítui Sancto.

R. Et de meis viscéribus génui Deum et hóminem.

Lectio 9

Felix María, cui nec humílitas défuit, nec virgínitas! Et quidem singuláris virgínitas, quam non temerávit, sed honorávit fecúnditas. Et nihilóminus speciális humílitas, quam non ábstulit, sed éxtulit fecúnda virgínitas: et incomparábilis prorsus fecúnditas, quam virgínitas simul comitátur et humílitas. Quid horum non mirábile? quid non incomparábile? quid non singuláre? Mirum vero, si non hǽsitas, in horum ponderatióne, quid tua júdices dígnius admiratióne, utrum vidélicet pótius stupénda sit fecúnditas in Vírgine, an in Matre intégritas: sublímitas in prole, an cum tanta sublimitáte humílitas: nisi quod indubitánter horum síngulis præferénda sunt simul cuncta, et incomparabíliter excelléntius est atque felícius ómnia percepísse, quam áliqua. Et quid mirum, si Deus, qui mirábilis cérnitur, et légitur in Sanctis suis, mirabiliórem se exhíbuit in Matre sua? Venerámini ergo, cónjuges, in carne corruptíbili carnis integritátem: vos sacræ vírgines in Vírgine fecunditátem. Imitámini, omnes hómines, Dei Matris humilitátem.

 Te Deum.

 

It is M l'Abbé Grodziski who is celebrating Holy Mass this morning (it is of course the late afternoon or early evening in Paris).

Introitus. Is. 7, 14. Ecce Virgo concípiet, et páriet fílium, et vocábitur nomen ejus Emmánuel. Ps. 97, 1. Cantáte Dómino cánticum novum: quia mirabília fecit. V. Glória Patri.

Kyrie, Gloria.

Oratio. Deus, qui de beátæ Maríæ Vírginis útero Verbum tuum, Angelo nuntiánte, carnem suscípere voluísti: præsta supplícibus tuis; ut, qui vere eam Genitrícem Dei crédimus, ejus apud te intercessiónibus adjuvémur. Per eumdem Dóminum.

Léctio libri Sapiéntiæ.
Eccli. 24, 23-31.

Ego quasi vitis fructificávi suavitátem odóris: et flores mei, fructus honóris et honestátis. Ego mater pulchræ dilectiónis, et timóris, et agnitiónis, et sanctæ spei. In me grátia omnis viæ et veritátis: in me omnis spes vitæ et virtútis. Transíte ad me omnes qui concupíscitis me, et a generatiónibus meis implémini. Spíritus enim meus super mel dulcis, et heréditas mea super mel et favum. Memória mea in generatiónes sæculórum. Qui edunt me, adhuc esúrient: et qui bibunt me, adhuc sítient. Qui audit me, non confundétur: et qui operántur in me, non peccábunt. Qui elúcidant me, vitam ætérnam habébunt.

Graduale. Is. 11, 1-2. Egrediétur virga de rádice Jesse, et flos de rádice ejus ascéndet. V. Et requiéscet super eum Spíritus Dómini.

Allelúja, allelúja. V. Virgo Dei Génitrix, quem totus non capit orbis, in tua se clausit víscera factus homo. Allelúja.

+ Sequéntia sancti Evangélii secúndum Lucam.
Luc. 2, 43-51.
In illo témpore: Cum redírent, remánsit puer Jesus in Jerúsalem, et non cognovérunt paréntes ejus. Existimántes autem illum esse in comitátu, venérunt iter diei, et requirébant eum inter cognátos, et notos. Et non inveniéntes, regréssi sunt in Jerúsalem, requirentes eum. Et factum est, post tríduum invenérunt illum in templo  sedéntem in médio doctórum, audiéntem illos, et interrogántem eos. Stupébant autem omnes, qui eum audiébant, super prudéntia et respónsis ejus. Et vidéntes admiráti sunt. Et dixit mater ejus ad illum: Fili, quid fecísti nobis sic? ecce pater tuus, et ego doléntes quærebámus te. Et ait ad illos: Quid est quod me quærebátis? nesciebátis quia in his, quæ Patris mei sunt, opórtet me esse. Et ipsi non intellexérunt verbum, quod locútus est ad eos. Et descéndit cum eis, et venit Názareth: et erat súbditus illis.

Credo.

Offertorium. Matth. 1, 18. Cum esset desponsáta mater ejus María Joseph, invénta est in útero habens de Spíritu Sancto.

Secreta. Tua, Dómine, propitiatióne, et beátæ Maríæ semper Vírginis, Unigéniti tui matris intercessióne, ad perpétuam atque præséntem hæc oblátio nobis profíciat prosperitátem, et pacem. Per eumdem Dóminum.

Sanctus, Agnus Dei.

Communio. Beáta víscera Maríæ Vírginis, quæ portavérunt ætérni Patris Fílium.

Postcommunio. Hæc nos commúnio, Dómine, purget a crímine: et, intercedénte beáta Vírgine Dei Genitríce María, cœléstis remédii fáciat esse consórtes. Per eumdem Dominum.

LDVM